poniedziałek, 10 kwietnia 2023

Rumunia Sierpień 2022. Część 4. Bukareszt.

Braszów – Bukareszt
 
Odległość z Braszowa do Bukaresztu wynosi 166 km. Połączenia kolejowe pomiędzy oboma miastami realizowane są przez państwową spółkę CFR Calatori oraz prywatnych przewoźników: Regio Călători i Astra Trans Carpatic. Pociągi kursują średnio co 1,5 – 2 godziny, przy czym w przypadku, gdy wybierze się pociąg jadący w dłuższej relacji np. z Timisoary, Budapesztu lub Wiednia, należy brać pod uwagę ewentualne opóźnienia. Na swoją podróż wybrałem złożony z wagonów piętrowych pociąg kategorii R-E (Regio-Express), spółki CFR Calatori. Przed wejściem do wagonu pasażerowie musieli okazać bilety stojącym na peronie kontrolerom, z czym spotkałem się pierwszy raz podczas pobytu w Rumunii. Obłożenie na całej trasie było na średnim poziomie. Co prawda w miarę zbliżania się do Bukaresztu wsiadało coraz więcej pasażerów, jednak przez cały czas w wagonach dostępne były miejsca siedzące.
 
Pomiędzy Braszowem a stacją Campina magistrala kolejowa nr 300 biegnie wzdłuż doliny rzeki Prahovy, przez malownicze krajobrazy południowych Karpat. Dalej, aż do samego Bukaresztu dominuje już krajobraz równinny. Wyłączając niektóre odcinki linia jest w większości zmodernizowana a stacje i przystanki są odnowione i wyposażone w wyświetlacze systemu informacji pasażerskiej. Po prawie trzech godzinach jazdy dotarłem do Bukaresztu.
 
Stacja București Nord
 
București Nord (Gara de Nord) to największy dworzec kolejowy w Rumunii, położony w dzielnicy Sektor 1 w Bukareszcie. Stacja ma układ czołowy z 7 peronami i 14 krawędziami z których odjeżdża i przyjeżdża codziennie około 200 pociągów (liczba ta jest wyższa zimą i latem, kiedy uruchamiane są pociągi sezonowe). Dworzec Nord obsługuje połączenia krajowe i międzynarodowe Kolei Rumuńskich CFR Calatori oraz prywatnych firm kolejowych: Regio Călători, Transferoviar, Astra Transcarpatic i Softrans. Odjeżdżają stąd również pociągi na bukaresztańskie lotnisko Otopeni (Aeroportul Internațional Henri Coandă). Na stacji swój początek mają linie kolejowe:
 
 
- 901 București Nord - Craiova,

- 1000 București Nord – Ploiești.

W bezpośrednim sąsiedztwie stacji znajdują się stacje metra linii M1 i M4 „Gara du Nord”.
 
Kamień węgielny pod stację Gara du Nord położono 10 września 1868 roku w obecności króla Karola I Rumuńskiego, w miejscu wybranym przez władcę. W dniu 13 września 1872 r., kiedy otwarto stację, uruchomiono jednocześnie ruch kolejowy na linii Roman – Galați – București – Pitesti. Dworzec pierwotnie nosił nazwę Gara Târgoviștei (ponieważ biegnąca obok dworca ulica Calea Griviței nazywała się Calea Târgoviștei), a następnie w 1888 roku przyjął obecną nazwę. Z biegiem lat stacja stała się głównym węzłem kolejowym stolicy i Rumunii. XIX-wieczny budynek dworca w roku 2004 wpisany został na listę zabytków. Ostatnia jego renowacja miała miejsce w latach 1997-1999, jednak obecnie jest on w złym stanie technicznym. Planowana jest kolejna renowacja, która ma przekształcić Gara de Nord w stację kolei dużych prędkości z centrum handlowym.
 
W bliskim jego sąsiedztwie Gara de Nord, tuż za wiaduktem Pasajul Basarab znajduje się dworzec Bucureşti Basarab. Stacja zbudowana została w roku 1959 i obsługuje ruch regionalny do miast Alexandria, Pitești, Craiova, Ploiești, Târgoviște i Titu.

Bukareszt

Stolicę Rumunii odwiedziłem po raz trzeci - poprzednie wizyty miały miejsce w latach 2010 i 2011. Do znanych miejsc zawsze miło się wraca, zwłaszcza jeśli takie odwiedziny wiążą się ze wspomnieniami. Bukareszt zawsze będzie kojarzył mi się z wydarzeniami roku 1989, które śledziłem w telewizji jako trzynastolatek. Miasto to było dla mnie zawsze jednym z tych wyjątkowych miejsc, gdzie kształtowała się historia czasów najnowszych.

Zaraz po przyjeździe zakwaterowałem się w małym hotelu niedaleko dworca. Po zostawieniu plecaka ruszyłem w miasto aby coś zjeść. Jeszcze w pociągu wyszukałem w telefonie, na mapie Google interesujące mnie restauracje i bary, gdzie mógłbym znaleźć np. smażony ser z frytkami. Nie obyło się jednak bez „przygód” - po obejściu sporego fragmentu miasta i przybyciu na miejsce gdzie znajdował się wyszukany przeze mnie lokal, za każdym razem okazywało się, że jest on „zamknięty na głucho” (pomimo godzin otwarcia, które pokazywał Google). O godzinie 20:30, robiło się już ciemno, a ja dalej błądziłem po opustoszałych ulicach Bukaresztu „o suchym pysku” klnąc na czym świat stoi. Na szczęście na drodze pojawił się wegański bar, w którym zjadłem burgera popijając Fritz-Colą. Na „paragonie grozy” widniała cena 49 Lei, jednak najważniejsze, ze w końcu się najadłem. Przygody z bezskutecznym poszukiwaniem czynnego lokalu gastronomicznego miałem również w ciągu kolejnych dni i nie tylko w Bukareszcie ale także w Timisoarze. Jestem w stanie zrozumieć, że restauracje mogły zbankrutować przez Covid, jednak nic nie stoi na przeszkodzie aby informacje w internecie zaktualizować.

Bukareszt jak każda stolica ma wiele atrakcji turystycznych i interesujących obiektów. Nie sposób wymienić ich wszystkich, tak więc w tekście postaram się opisać tylko te, które odwiedziłem.

Lipscani - historyczne centrum Bukaresztu

Historyczne centrum Bukaresztu położone jest w centralnym obszarze miasta, na zachodnim krańcu Sektora 3. Główną jego osią jest istniejąca od początku XVIII wieku ulica Lipscani (Strada Lipscani, znana dawniej jako Ulița Mare). Jej nazwa pochodzi od rumuńskiego egzonimu „Lipsca” - miejsca, w którym kupcy, sprzedawali towary przywiezione na rynki rumuńskie z niemieckiego Lipska (Leipzig) W średniowieczu ulica była ważnym miejscem wymiany handlowej, obejmującym swym zasięgiem całą Wołoszczyznę. Strada Lipscani pierwotnie była bardzo wąską ulicą łączącą handlowe centrum Bukaresztu z mostem Mogoșoaiei (Podul Mogoşoaiei). Wiele budynków stojących przy Lipscani zostało wzniesionych na przełomie XIX i XX wieku w stylu eklektycznym (łączącym elementy zaczerpnięte z renesansu, baroku, rokoka i neoklasycyzmu). Główne zabytki starego centrum Bukaresztu to: Stary Dwór (Curtea Veche), Manuc InnManuc's - najstarszy działający budynek hotelowy w Bukareszcie, cerkiew świętego Mikołaja (Biserica Sfântul Nicolae Șelari), bazyliki Stavropoleos (Mănăstirea Stavropoleos) i Świętego Antoniego (Sfântul Anton), a także wiele innych starych budynków uznanych za pomniki historii. W historycznym centrum, w miejscu Nowej Cerkwi św. Jerzego (Sfântul Gheorghe-Nou), znajduje się oficjalny kilometr zero Rumunii.

Pałac Parlamentu (Palatul Parlamentului)

Wykonany w duchu architektury socrealistycznej Pałac Parlamentu w Bukareszcie (znany przed rewolucją 1989 jako Dom Republiki lub Dom Ludu) ma wymiary 270 m na 240 m, 84 m wysokości i 92 m głębokości pod ziemią. Gmach ma 9 poziomów na powierzchni i kolejne 9 pod ziemią.

Budynek ma zabudowaną powierzchnię 330 000 m2, plasując się według Akademii Rekordów Świata w rozdziale „Budynki administracyjne” na drugim miejscu na świecie po budynku Pentagonu, a pod względem kubatury z 2550 m3 jest trzecim na świecie, po Space Rocket Assembly Building na przylądku Canaveral na Florydzie i Piramidzie Quetzalcoatla w Meksyku. Budowla ta przekracza o 2% objętość piramidy Cheopsa w Egipcie, dlatego niektóre źródła określają ją mianem konstrukcji „faraońskiej”. 

Według World Records Academy Pałac Parlamentu jest trzecim co do wielkości budynkiem administracyjnym użytku cywilnego na świecie pod względem powierzchni, najdroższym budynkiem administracyjnym na świecie i najcięższym budynkiem na świecie. Gmach Pałacu Parlamentu znajduje się w centralnej części Bukaresztu (sektor 5), w miejscu, które dziś nazywa się Dealul Arsenalului (Wzgórze Arsenału), otoczony jest ulicą Izvor od zachodu i północnego zachodu, Bulevardul Națiunile Unite od północy, Bulevardul Libertății od wschodu i Calea 13 Septembrie na południu.

Wzgórze, na którym stoi gmach, jest generalnie tworem natury, mającym pierwotną wysokość 18 m, jednak strona zwrócona w stronę bulwaru Libertății jest sztucznie podwyższona. Pałac zajmuje 2 miejsce na świecie w rozdziale „najdroższe, nieudane i haniebne projekty architektoniczne, jakie kiedykolwiek powstały”, rankingu sporządzonym przez najczęściej odwiedzaną witrynę internetową o architekturze na świecie „ArchDaily”. Choć budowa pałacu pochłonęła ogromne środki to 70% jego powierzchni nie była używana a służyła jedynie zaspokajaniu megalomańskich pragnień Nicolae Ceaușescu.

Po trzęsieniu ziemi w dniu 4 marca 1977 r. dyktator Nicolae Ceaușescu znalazł pretekst do modyfikacji stolicy zgodnie z realiami politycznymi, w duchu socrealizmu. Tak zwany „Projekt Bukaresztański” był ambitnym planem pary Ceaușescu stworzenia repliki Pjongjangu, stolicy Korei Północnej. Cały projekt odbudowy Bukaresztu obejmował szereg budynków, takich jak: Pałac Parlamentu - Dom Republiki, Ministerstwo Obrony Narodowej, Dom Radia, Hotel Marriott - Dom Gościnny, Dom Akademii Rumuńskiej, Park Izvor i Bulwar Unirii – Zwycięstwo Socjalizmu. W projekcie uwzględniono pomysł króla Karola II z 1935 roku, przewidujący budowę Izby Deputowanych na Wzgórzu Arsenału. Projekt ten został opracowany przez największych architektów tamtych czasów. W 1938 r. ogłoszono rozpoczęcie rozbiórek pod przyszła budowę, jednak wszystkie plany pokrzyżowała II wojna światowa. Budowę „Domu Ludu” („Casa Poporului”) rozpoczęto w roku 1983, natomiast oficjalna ceremonia wmurowania kamienia węgielnego odbyła się dnia 25 czerwca 1984. Sama budowa rozpoczęła się od wyburzenia ponad 7 km2 starego centrum stolicy i przesiedlenia z tego terenu ponad 40 000 osób. Wśród zniszczonych budynków były klasztor Văcărești, szpital Brâncovenesc, Archiwa Narodowe, Stadion Republiki itp. Roboty zostały wykonane przymusowo rzez wojsko, dzięki czemu koszty zostały zredukowane do minimum.

W 1989 roku koszt budowy pałacu oszacowano na 1,75 miliarda dolarów amerykańskich, a w 2006 roku na 3 miliardy euro. Armia tzw. „ochotników” w liczbie 20 000 robotników, 5 000 żołnierzy, 700 architektów pracowała w trudnych warunkach, na 3 zmiany przez 7 lat. Dokładna liczba ofiar budowy nie jest znana. Od 1994 roku w pałacu mieści się Izba Deputowanych a od 2004 r. również Senat Rumunii. Pałac Parlamentu gości w swoich licznych salach i salonach całą gamę imprez, wystaw czy spotkań. Obiekt jest otwarty dla turystów i oferuje zwiedzanie w kilku językach.

Podczas zainicjowanej przez Ceaucescu przebudowy Bukaresztu zniszczono ogólnie 1/5 zabudowy starówki z monasterami Văcărești i Vineri Herasca, 22 cerkwiami oraz zabytkami architektury świeckiej. Wiele obiektów zostało przesuniętych lub przeniesionych, by zwolnić miejsce pod nową zabudowę. Sporo zabytkowych obiektów miasta, jest „zamaskowanych” socrealistyczną zabudową.

W czasie mojego trzydniowego pobytu nie byłem oczywiście w stanie odwiedzić wszystkich ciekawych obiektów w stolicy Rumunii. Z resztą część z nich miałem okazję zobaczyć podczas moich poprzednich dwóch pobytów w Bukareszcie. Oprócz wymienionych wyżej miejsc warte zobaczenia są liczne obiekty sakralne i świeckie takie jak np.: cerkiew Colțea (Biserica Colțea); Muzeum Historii Bukaresztu (Muzeul de Istorie și Artă al Municipiului București); Muzeum Historii Rumunii (Muzeul Național de Istorie); Muzeum Wsi – największy i najstarszy skansen w Rumunii; Muzeum Historii Kolei Rumuńskich, katedra Zbawienia Narodu (Catedrala Mântuirii Neamului), katedra patriarchalna (Catedrala Patriarhală); katedra św. Józefa w Bukareszcie (Catedrala Romano-Catolică Sfântul Iosif); Wielka Synagoga (Sinagoga Mare); Arcul de Triumf – pomnik wzorowany na paryskim Łuku Triumfalnym; synagoga Jeszua Tova (Sinagoga Ieșua Tova); budynek Ratusza z lat 1906–1910, Pałac Sprawiedliwości (Palatul de Justiție) z lat 1890–1895 i wiele innych.

Podróż Braszów - Bukareszt

Piętrowy wagon 2 klasy w składzie pociągu R-E (Regio-Express) Brașov - București Nord na stacji Brașov.

Tablica kierunkowa pociągu.
Górny pokład wagonu piętrowego.
Lokomotywa elektryczna 410 011-7 z pociągiem R-E (Regio-Express) Brașov - București Nord czeka na odjazd na stacji Brașov.
Stacja Timișul de Sus.
Stacja Valea Largă.
Stacja Florești Prahova.

Zdjęcia z Bukaresztu

Gmach dworca București Nord (Gara de Nord). Widok od strony Piața Gării de Nord.
Perony dworca București Nord.

Dworzec Nord obsługuje połączenia krajowe i międzynarodowe. Na zdjęciu wagon Kolei Bułgarskich, przewoźnika БДЖПП w składzie pociągu İstanbul Halkalı / Sofia - București Nord.
Wagon Kolei Tureckich, przewoźnika TCDD w składzie pociągu İstanbul Halkalı / Sofia - București Nord.
Lokomotywa elektryczna 400 319 6 + lokomotywa spalinowa 66-1133-4 z pociągiem pospiesznym “Prietenia” București Nord - Chișinău (Kiszyniów) odjeżdżają ze stacji București Nord. W składzie pociągu znajdują się wagony bezpośrednie do stacji Iași. Na temat wznowionego połączenia kolejowego między dwiema stolicami powstała nawet piosenka nagrana przez zespoły Zdob și Zdub i Advahov Brothers. :)
 Wagon kupiejny - sztabowy typu Ammendorf 47 K/kr w składzie pociągu Bukareszt - Kiszyniów.
Muzeum Historii Kolei Rumuńskich obok dworca București Nord (Colecţia Publică de Istorie Feroviară Româneasca).
Piața Gării de Nord. Gmach hotelu „Dunărea” wybudowanego w latach 1935-1940 i opuszczonego po trzęsieniu ziemi w roku 1977.
Lipscani - historyczne centrum Bukaresztu. Róg Strada Smârdan i Strada Șelari.
Strada Șelari.
Dom pod adresem Strada Șelari 13-15.
 Dom pod adresem Strada Gabroveni 2.
Dom na rogu Strada Lipscani i Intrarea Nicolae Șelari.
Cerkiew św. Antoniego (Biserica Sfântul Antonie Curtea Veche).
Cerkiew świętego Mikołaja (Biserica Sfântul Nicolae Șelari).
Hotel Palace Old City Bucharest.
Modernistyczny budynek na rogu Strada Doamnei i Strada Academiei.
Strada Poștei
Strada Lipscani. Gmach Banku Narodowego Rumunii.
Róg Strada Lipscani i Strada Smârdan
Domy przy Strada Stavropoleos
Calea Victoriei 13. Zbudowany w latach 1897 - 1900 Pałac CEC (Palatul CEC), siedziba Banku CEC (Casa de Economii și Consemnațiuni). Gmach został zaprojektowany przez architekta Paula Gottereau.
Calea Victoriei. Cerkiew Zlătari (Biserica Zlătari). Murowany kościół powstał w roku 1635 w miejsce drewnianego. Świątynia była odbudowywana dwukrotnie po zniszczeniach podczas trzęsień ziemi w 1802 i 1838 r.
Most Izvor. Z prawj strony widoczny budynek Narodowego Centrum Sztuki (Centrul Național de Artă Tinerimea Română).
Rzeka Dymbowica (Dâmbovița). Widok z mostu Izvor w kierunku zachodnim.
Park Izvor. Na zdjęciu widoczne skutki długotrwałej suszy.
Pałac Parlamentu (Palatul Parlamentului). Widok z parku Izvor.
Pałac Parlamentu. Widok od strony Piața Constituției.
Pałac Parlamentu. Widok od strony Calea 13 Septembrie.
Calea 13 Septembrie. Sobór Zbawienia Narodu (Catedrala Mântuirii Neamului).
Gmachy przy Piața Francofoniei.
Piața Constituției. Widok na Bulevardul Unirii w kierunku Piaţa Unirii.
Bulevardul Unirii. Widok z Piaţa Unirii.w kierunku Pałacu Parlamentu.
Piaţa Unirii (plac Jedności).
Fontanna na Piaţa Unirii.
 Stacja metra Gara du Nord.
Stacja metra Politehnica.
Stacja postojowa București Grivița.
Stacja postojowa București Basarab (nie należy jej mylić ze stacją București Basarab w pobliżu Gara du Nord).
Kładka nad torami stacji postojowych București Grivița i București Basarab.
Przystanek osobowy București Basarab halta (nie należy go mylić ze stacją București Basarab w pobliżu Gara du Nord).