TOMO1976: Litwa, Łotwa, Estonia. Sierpień 2019. Część 14. Tartu - Valga / Valka

sobota, 12 grudnia 2020

Litwa, Łotwa, Estonia. Sierpień 2019. Część 14. Tartu - Valga / Valka - Ryga.

Tartu – Valga / Valka – Ryga

Podróżujący koleją z Estonii na Łotwę muszą liczyć się z czterogodzinną przerwą w podróży na granicznej stacji Valga. Wspomniałem już o tym w części relacji opisującej podróż z Rygi do Tallina. Z punktu widzenia przeciętnego pasażera takie rozkomunikowanie połączeń jest całkowicie niewygodne i sprawia, że podróż pociągiem pomiędzy obiema stolicami w zasadzie mija się z celem. Pasażer – turysta może wykorzystać ten czas na zwiedzanie i tak też było w moim przypadku. Po zostawieniu plecaka w skrytce na dworcu poszedłem na spacer po mieście a właściwie na spacer po dwóch miastach. Przy okazji informacja praktyczna: skrytki na dworcu w Valdze są depozytowe. Po schowaniu bagażu należy wrzucić 1 Euro, które odzyskuje się po jego wyjęciu.

Valga / Valka

Na całym świecie istnieją ośrodki miejskie przedzielone granicą, przy czym najczęściej poprowadzona jest ona wzdłuż naturalnej przeszkody jaką jest rzeka. Miasta w których granica przebiega przez środek ulic, parków lub kwartałów dzielnic są pewnego rodzaju ewenementem. Jednym z takich miast jest właśnie estońska Valga granicząca z łotewską Valką. Można użyć określenia miasta bliźniacze, można również powiedzieć, że jest to jeden organizm miejski lecz leżący w dwóch krajach. Przez oba miasta przepływa rzeka Pedeli, jednak nie jest ona wyznacznikiem granicy państwowej.

Do roku 1920 Valga i Valka tworzyły jedno miasto – Walk (tak też brzmi polska nazwa Valgi, używana wymiennie z Wałk). Pierwsza wzmianka o Wałk pojawiła się w roku 1286. Prawa miejskie zostały nadane miastu w roku 1548 przez króla Polski Stefana Batorego. W roku 2002 roku w Valdze na skwerze przy ulicy Kesk odsłonięto tablicę upamiętniającą ten fakt, na której umieszczono napis: „W hołdzie Stefanowi Batoremu, Królowi Polski, Wielkiemu Księciu Litewskiemu i Księciu Siedmiogrodu, który w 1584 roku nadał Valdze prawa miejskie”. Inskrypcja na tablicy jest w trzech językach: estońskim, węgierskim i polskim.

Dnia 15 listopada 1918 w Wałku proklamowano niepodległość Łotwy, natomiast 1 lipca 1920 roku miasto podzielono pomiędzy Łotwę i Estonię. Istnieje wersja, że wydzielenie części miasta na rzecz Estonii nastąpiło w podziękowaniu za pomoc armii estońskiej w walce o niepodległość Łotwy. W czasach ZSRR, w latach 1950-1991 granica ponownie zniknęła. Po ponownym odzyskaniu niepodległości przez Łotwę i Estonię w roku 1991 miasto po raz kolejny dostało podzielone przed dwa kraje. Po przystąpieniu obu krajów do strefy Schengen dnia 21 grudnia 2007 Valga i Valka znów są „zjednoczone”: nie ma kontroli granicznej, w mieście działa Łotewsko - Estoński Program Sąsiedztwa, choć każda z jego dwóch części zachowuje własne organy zarządzające. Herby obu miast mają układ lustrzany, symetryczny: na herbie części łotewskiej ręka z mieczem wyłania się z chmury po prawej stronie, natomiast na herbie części estońskiej po stronie lewej.

Zabytki i miejsca godne uwagi w Valdze:

- kościół św. Jana (Valga Jaani kirik), zbudowany w latach 1787-1816 przez architekta Christopha Haberlanda.
- drewniany budynek dawnego ratusza (Valga raekoda) z XIX wieku,
- cerkiew św. Izydora (Valga Issidori peakirik) z XIX wieku,
- kościół rzymskokatolicki pw. Ducha Świętego (Valga Rooma-Katoliku Pühavaimu kirik), zbudowany w roku 1907,
- pomnik Wojny o Niepodległość (Vabadussõja ausammas) będący kopią pomnika z 1925 roku, odtworzonego w 2013 roku przez rzeźbiarza Jaaka Soansa,
- tablica – memoriał z wizerunkiem Stefana Batorego (Stefan Batory mälestusmärk), który nadał Valdze prawa miejskie w 1584 roku.
- dworzec kolejowy (Valga raudteejaam) zbudowany przez niemieckich jeńców wojennych w 1949 roku.
- cmentarz - memoriał jeńców wojennych obozu "Stalag 351" z czasów II wojny światowej (Valga vangilaagrite kalmistu),
- muzeum poświęcone historii, kulturze i przyrodzie miasta i powiatu Valga (Valga Muuseum),
- wojskowy park tematyczny poświęcony historii bitwy pod Pai w czasie estońsko - bolszewickiej (Paju mälestusmärk),

Zabytki i miejsca godne uwagi w Valce:

- muzeum regionalne (Valkas novadpētniecības muzejs),
- mieszczący się w XIX-wiecznym budynku teatr (Valkas pilsētas teātris),
- dawny dom mieszkalny barona von Wrangla z XIX wieku (Baronu fon Vrangeļu dzimtas māja),
- kościół ewangelicko-luterański św. Katarzyny z XVI wieku, odbudowany w XVIII wieku (Valkas Lugažu Ev. Luteriskā baznīca).

Informacje o innych ciekawych miejscach obu miast można uzyskać na stronie internetowej https://visitvalgavalka.com/ (po angielsku).

Po prawie czterogodzinnym spacerze po obu miastach wróciłem na dworzec kolejowy. Po wizycie na kładce i wyjęciu plecaka ze skrytki wsiadłem do pociągu do Rygi. Podróż do stolicy Łotwy zajęła 3 godziny. Po dojechaniu na miejsce udałem się do „Villand Hotelu”, gdzie miałem zarezerwowany nocleg. Następnego dnia czekała mnie podróż do Dyneburga.

Na końcu postu umieściłem trzecią część relacji filmowej z wyjazdu.

Bilet na pociąg Tartu - Valga.

Valga. Dworzec kolejowy (Valga raudteejaam) zbudowany przez niemieckich jeńców wojennych w 1949 roku. Poprzedni, drewniany budynek dworca spłonął podczas wojny, w roku 1944. Oprócz pociągów dworzec obsługuje również autobusy w ruchu krajowym i międzynarodowym.

Budynek dworca, widok od strony ulicy Jaama puiestee.

Widok z kładki na perony 1 i 2.

Widok z kładki na towarową grupę torów w kierunku Tartu i Tallina.

Widok z kładki na towarową grupę torów w kierunku Rygi.

Stacyjna wieża ciśnień.

Parowóz Su 251-98. Monument wzniesiono w pobliżu stacji kolejowej Valga w 1998 roku z okazji 110-lecia połączenia kolejowego Psków - Valga - Ryga. Lokomotywa SU 251-98 została zbudowana w 1949 roku w stoczni Sormovskaya. Masa parowozu 87 ton, a wydajność kotła to 12 ton pary na godzinę.

Valga. Ulica Kungla.

Ulica Kesk. Centrum Valgi.

Ulica Kesk. Tablica – memoriał z wizerunkiem Stefana Batorego (Stefan Batory mälestusmärk), który nadał miastu prawa miejskie w 1584 roku.

Valga. Kościół św. Jana (Valga Jaani kirik).

Valga. Dom przy ulicy Kesk pod numerem 6.

Valga. Plan bliźniaczych miast przy ulicy Kesk.

Valga. Centralny plac miasta (Valga linna keskväljak).

Valga. Dom na ulicy Riia pod numerem 2.

Valga. Dawny budynek ratusza (Valga raekoda), w którym obecnie mieści się punkt informacji turystycznej.

Valga. Dom przy ulicy Kesk pod numerem 13.

Valga, ulica Sepa. Głaz z jaskółkami i dwujęzyczną inskrypcją: "Valka / Valga 1 miasto 2 państwa".

Valga. Drogowe przejście graniczne na ulicy Sepa. Po stronie łotewskiej ulica Semināra. Po wstąpieniu obu krajów do strefy Schengen nie ma na nim kontroli, lub odbywa się ona sporadycznie.

"Przy przekraczaniu granicy miej ze sobą dowód tożsamości". Tablica po stronie łotewskiej w językach łotewskim i rosyjskim.

Valka. Drogowe przejście graniczne Semināra - Sepa widoczne od strony łotewskiej.

Valka. Ulica Semināra.

Valka. Dworzec autobusowy (Valkas autoosta) przy Rīgas iela.

Valka, Rīgas iela. Kościół ewangelicko-luterański św. Katarzyny z XVI wieku, odbudowany w XVIII wieku (Valkas Lugažu Ev. Luteriskā baznīca).

Valka. Skrzyżowanie Rīgas iela i Raiņa iela.

Valka. Monument poświęcony Łotewskiej Narodowej Radzie Tymczasowej.

Valka. Sklep "Super Alko" przy Latgales iela. Ceny alkoholu na Łotwie są niższe, w związku z czym wielu mieszkańców Estonii kupuje tańszy alkohol u sąsiada "za miedzą". Tego typu marketów - hurtowni jest w mieście kilka.

Valka. Piesze przejście graniczne z pustą budką strażniczą na ulicy Raiņa iela. Po stronie estońskiej ulica Sõpruse (Sõpruse tänav).

Piesze przejście graniczne Raiņa iela - Sõpruse tänav. Widok od strony estońskiej.

Valga. Po drugiej stronie strumyka Łotwa.

Valga. Estoński słupek graniczny nr 203 na ulicy Raja. Ulice i mostek znajdują się na terenie Estonii, Trawnik po drugiej stronie strumyka to już Łotwa.