sobota, 25 marca 2023

Rumunia Sierpień 2022. Część 3. Braszów, Predeal.

Deva – Braszów

Mój poranny pociąg IR „Dacia” relacji Wiedeń – Bukareszt przyjechał do Devy z około godzinnym spóźnieniem. Obłożenie w wagonie 2 klasy z początku nie było zbyt duże, po drodze jednak zaczęli dosiadać się pasażerowie i do samego Braszowa w moim przedziale był już komplet. Krajobraz za oknem z początku pagórkowaty, w miarę zbliżania się do Braszowa stawał się bardziej równinny. Na polach i łąkach można było zauważyć skutki trwającej od wielu tygodni suszy. Na miejsce dotarłem po około pięciu godzinach jazdy.
 
Braszów (Brașov)
 
Braszów odwiedziłem po raz pierwszy w 2010 roku. Po kolejnej wizycie mogę śmiało stwierdzić, że sporo się w mieście zmieniło – wiele ulic i starych kamienic zostało wyremontowanych, komunikacja miejska eksploatuje nowoczesne pojazdy elektryczne, gazowe i hybrydowe zamiast starych autobusów z lat 90-tych. Na niektórych liniach spotkać można także autobusy z przyczepami do przewozu rowerów. Ogólny wygląd miasta, architektura a także jego położenie u podnóża gór robi doskonałe wrażenie i sprawia, że chce się tu wracać. Jedyną rzeczą która się nie zmieniła od mojej ostatniej wizyty jest stacja kolejowa. Układ torowy oraz budynek dworca nadal nie przeszły modernizacji, jest jednak nadzieja, że wkrótce się to zmieni.
 
Według badań Dragoșa Moldovanu, nazwa Braszów pochodzi od lokalnej rzeki Bârsa, oznaczającej kawałek drewna używany w w starożytnych pługach. Nazwa została przekształcona przez Słowian w Baršov, a ostatecznie w Brašov. W czasach monarchii austro-węgierskiej miasto nosiło nazwę Brassó lub Kronsztadt, natomiast w latach 1951–1961 przemianowane zostało na... Stalin (Orașul Stalin). Przeprowadzone na terenie dzisiejszego Braszowa wykopaliska wskazują na obecność kultur neolitycznych i epoki brązu. Niedaleko miasta znaleziono sztabki złota z pieczęcią urzędu Sirmium i monogramem Chrystusa, z drugiej połowy IV wieku. Późniejsze odkrycia archeologiczne potwierdziły istnienie świątyń dackich w rejonie Pietrele lui Solomon, magazynów żywności w Piața Sfatului, osad i fortec na Dealu-Melcilor oraz w okolicy Valea Cetății. Większość z nich została uszkodzona lub zniszczona przez władze komunistyczne w ramach programu systematyzacji miast i wsi. Za początek budowy Braszowa uważa się rok 1203, jednak dokumenty i wiarygodne źródła nie potwierdzają tej daty. Od XII wieku w okolicy osiedlali się sascy koloniści, których w te rejony zaprosił władca Królestwa Węgier. W roku 1211 Zakon Krzyżacki wzniósł w miejscu miasta warownię w celu ochrony Burzenlandu - historycznego i etnograficznego obszaru południowo-wschodniego Siedmiogrodu.

W wieku XVI Braszów stał się jednym z najważniejszych ośrodków luteranizmu w regionie oraz ważnym ośrodkiem nauki, kultury i sztuki Sasów Siedmiogrodzkich. W 1539 roku w mieście powstała pierwsza drukarnia w Siedmiogrodzie, a w 1642 r. pierwsze gimnazjum. 21 kwietnia 1689 roku wielki pożar całkowicie zniszczył miasto. W jego następstwie władze Braszowa zakazały budowy drewnianych domów. Odbudowa podczas której zmienił się architektoniczny wygląd fasad budynków, trwała ponad wiek. W roku 1804 wewnątrz braszowskiej twierdzy zostają zainstalowane latarnie naftowe. W roku 1849, w czasie Wiosny Ludów  miasto oblegane było przez wojska węgierskie generała Józefa Bema. W czasie I wojny światowej między 16 sierpnia a 4 października 1916 roku miasto zajęte było przez wojska rumuńskie. Od Traktatu w Trianon w 1920 roku miasto oficjalnie znajduje się w składzie Rumunii. W czasie II wojny światowej Braszów doznał znacznych zniszczeń w wyniku bombardowań lotnictwa amerykańskiego. 
 
15 listopada 1987 roku w Braszowie wybuchł bunt przeciwko reżimowi komunistycznemu. Miał on swój początek w fabryce samochodów ciężarowych „Roman”, której pracownicy byli niezadowoleni z niewypłacania pensji i pogarszania się warunków życia. Dołączyli do nich robotnicy z innych przedsiębiorstw, a także duża część ludności miasta. Bunt został stłumiony przez Securitate – służbę bezpieczeństwa, a jego przywódcy uwięzieni, poddani torturom i deportowani. W dniach 21-25 grudnia 1989 roku w czasie rewolucji przeciwko rządom Nicolae Ceaușescu w Braszowie doszło do aktów przemocy, które pochłonęły liczne ofiary (84 zabitych i 236 rannych).
 
Główną atrakcją Braszowa jest Stare Miasto (Centrul Vechi) z dobrze zachowanymi budynkami z czasów saskich, XV-wiecznymi fortyfikacjami i muzeami historycznymi. Na Placu Ratuszowym (Piața Sfatului) znajduje się XV-wieczny dawny Ratusz (Casa Sfatului) a zaraz obok górujący nad otoczeniem gotycki Czarny Kościół (Biserica Neagră). Wzdłuż pobliskiej ulicy Strada Republicii, na której dozwolony jest tylko ruch pieszy, są bary, ogródki restauracyjne i sklepy. W bezpośrednim sąsiedztwie Starego Centrum wznosi się góra Tâmpa, na którą wjechać można kolejką linową.

Obiekty warte odwiedzenia na terenie Braszowa:

- kościół św. Bartłomieja (Biserica Sfântul Bartolomeu) z XIII wieku,

- kościół św. Jerzego (Biserica Sfântul Gheorghe), założony w dawnym dworku myśliwskim,

- cerkiew św. Mikołaja Biserica Sfântul Nicolae z XIV wieku,

- cerkiew Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny z roku 1895,

- synagoga z 1901 roku,

- brama Katarzyny (Poarta Ecaterinei) z 1559 roku

- dom Hirschera (Casa Negustorilor) z lat 1541–1547, pełniący rolę domu targowego,

- strada Sforii - najwęższa ulica w Rumunii,

- twierdza Braszów (Cetățuia Brașovului),

- Șchei (Bulgărimea) - dawna dzielnica bułgarska, a potem rumuńska,

- brama Șchei z 1827 roku, zbudowana w stylu klasycystycznym, 
 
- modernistyczny budynek "Modarom" z roku 1972,

- mury miejskie z basztami i wieżami.

W pobliżu Braszowa znajduje się zamek Bran, gdzie według legendy miał mieszkać Wład Palownik zwany Draculą (w rzeczywistości nigdy tam nie mieszkał). W bezpośrednim sąsiedztwie miasta usytuowany jest także kurort narciarski Poiana Brașov, do którego dojechać można miejskim autobusem.

Predeal
 
Predeal położony jest w dolinie Prahova, w Karpatach Południowych, na przełęczy między Muntenią a Transylwanią, pomiędzy rzekami Temesz (Timiș) i Prahova. Miasto otoczone jest przez 3 masywy: Postăvarul, Piatra Mare i Bucegi. Jest to najwyżej położone miasto w Rumunii (1030–1110 m.npm.), które znane jest głównie ze sportów zimowych. Przez Predeal przebiegają drogi krajowe DN1 i DN73A oraz linia kolejowa nr 300. Wśród ważniejszych atrakcji turystycznych miejscowości wymienić można: klasztor, cmentarz legionowy (znajdujący się za klasztorem), willę marszałka Antonescu w dzielnicy Cioplea, pomnik bohatera- poety Mihaila Săulescu (stojący się przy wjeździe od strony Braszowa), kościół Św. Cesarzy Konstantyna i Eleny (Biserica Sfinții Împărați Constantin și Elena). Do 1 grudnia 1918 roku Predeal był miastem granicznym Królestwa Rumunii z Cesarstwem Habsburgów, o czym świadczy istniejący do czasów współczesnych dawny posterunek straży granicznej. 
 
Z Braszowa do Predealu dojechać można pociągami Regio i Interregio przewoźnika CFR Călători a także pociągami przewoźników prywatnych Astra TransCarpatic oraz Regio Călători. Dojazd zajmuje około 40 minut. Głównym celem mojej wizyty było fotografowanie kolei.
 
Pociąg IR „Dacia” relacji Wiedeń – Bukareszt podjeżdża do stacji Deva.
Przedział wagonu 2 Klasy Kolei rumuńskich CFR Călători.
Stacja Simeria w przebudowie.
 
Zdjęcia z Braszowa
 
Stacja Brașov. Lokomotywa spalinowa 601 083-4 + lokomotywa elektryczna 425 570-5 spółki Regio Călători ze składem pociągu R-E (Regio-Express) Brașov - București Nord czeka na odjazd. Tego dnia ze stacji Braszów pociągi były wyciągane przez lokomotywy spalinowe.
Budynek dworca stacji Braszów (Brașov).
Skrzyżowanie Strada 13 Decembrie, Bulevardul Gării i Strada Aurel Vlaicu.
Stare Miasto (Centrul Vechi). Plac Ratuszowy (Piața Sfatului) z Ratuszem (Casa Sfatului).
Plac Ratuszowy (Piața Sfatului). Widok na południowo - wschodnią pierzeję i górę Tâmpa.
Plac Ratuszowy (Piața Sfatului). Na pierwszym planie Dom Hirschera (casa negustorilor) z lat 1541–1547, pełniący rolę domu targowego.
Plac Ratuszowy (Piața Sfatului). Widok na pierzeję północno - wschodnią.
Plac Ratuszowy (Piața Sfatului). Cerkiew Zaśnięcia Najświętszej Marii Panny.
Plac Ratuszowy (Piața Sfatului). Widok w kierunku południowo - zachodnim.
Czarny Kościół (Biserica Neagră). Świątynia zbudowana w XIV wieku, w stylu późnogotyckim.
Strada Apollonia Hirscher. Z lewej strony Dom Hirschera.
Plac Apolonii Hirscher (Piața Apollonia Hirscher).
Strada Republicii - główny deptak Starego Centrum.
Dom na rogu Strada Republicii i Strada Michael Weiss.
Dom na rogu Strada Postăvarului i Strada Michael Weiss.
Dom na rogu Strada Postăvarului i Strada Michael Weiss.
Strada Nicolae Bălcescu. Dom pod numerem 54.
Budynki na rogu Strada Nicolae Bălcescu i Strada Politehnicii.
Strada Republicii. Widok od strony Bulevardul Eroilor.
Strada Politehnicii 1. Budynek Regionalnej Dyrekcji Kolei Państwowych CFR.
Bulevardul Eroilor 17. Zbudowany w roku 1972 modernistyczny budynek "Modarom", zaprojektowany przez architektów Nicolae Niculin i Gabrielę Alămoreanu.

Dom pod adresem Strada Mureșenilor 12. 
Dom z wykuszem przy Strada Mureșenilor 21.
Róg Strada Mureșenilor i Strada Michael Weiss.
Domy przy Strada Mureșenilor.
Modernistyczny budynek przy Strada Mureșenilor 27.
Piaţa Sfântul Ioan
Strada Mureșenilor. Kościół rzymskokatolicki Świętych Apostołów Piotra i Pawła (Biserica romano catolica Sfinții Apostoli Petru și Pavel)
Rondo u zbiegu Strada Mureșenilor i Bulevardul Eroilor.
Hotel Aro Palace, otwarty w roku 1939. Gmach zaprojektowany został przez architekta Horię Creangă,  propagatora nowoczesnej architektury w Rumunii. W czasach komunizmu, aż do roku 1990 hotel nosił nazwę "Karpaty".
Bulevardul Eroilor. Kwietnik w parku Nicolae Titulescu.
Bulevardul Eroilor. Gmach Centrum Wielokulturowego Uniwersytetu Transylwańskiego.
Pętla autobusowa Livada Poștei. W głębi gmach biblioteki okręgowej "George Barițiu".
Hybrydowy autobus Citaro Hybrid.
Autobus Menarinibus Citymood 12.
Bulevardul Eroilor. Gmach Rady Okręgu Braszów.
Pomnik Ofiar Rewolucji 1989 roku, zabitych przez oddziały Securitate.
Teatr Sica Alexandrescu (Teatrul Sica Alexandrescu)
Góra Tâmpa i stella z napisem Brașov.
Fontanna u zbiegu Bulevardul 15 Noiembrie i Strada Castanilor.
Cerkiew świętego Jerzego (Biserica Sfântul Gheorghe).
Dom u zbiegu Strada Castanilor, Strada Iuliu Maniu i Strada 13 Decembrie.
Wieżowce – punktowce w dzielnicy Centrul Nou.

Zdjęcia z Predeal

Lokomotywa elektryczna 410 804-5 z pociągiem R-E (Regio-Express) Brașov - București Nord na stacji Predeal. Przewoźnik CFR Călători.
Budynek dworca stacji Predeal z dachem w kształcie paraboli hiperbolicznej.
Stacja Predeal. Peron 1 i spalinowy zespół trakcyjny 5001 przewoźnika Regio Călători.
Stacja Predeal. Widok od strony północnej.
Parowóz - pomnik 50.497.
Stacja Predeal. Przejście podziemne.
Pomnik Bohaterów I Wojny Światowej na placu przed dworcem.
Kościół Św. Cesarzy Konstantyna i Eleny (Biserica Sfinții Împărați Constantin și Elena.
Domy przy Bulevardul Mihail Săulescu - głównej arterii miasta, która jest jednocześnie drogą krajową nr 1.
Lokomotywa elektryczna 425 570-5 spółki Regio Călători ze składem pociągu R-E (Regio-Express) Brașov - București Nord po odjeździe ze stacji Predeal.
Spalinowy zespół trakcyjny IC2 przewoźnika Astra Călători podjeżdża do stacji Predeal.