Valga / Valka
Na całym świecie istnieją ośrodki miejskie przedzielone granicą, przy czym najczęściej poprowadzona jest ona wzdłuż naturalnej przeszkody jaką jest rzeka. Miasta w których granica przebiega przez środek ulic, parków lub kwartałów dzielnic są pewnego rodzaju ewenementem. Jednym z takich miast jest właśnie estońska Valga granicząca z łotewską Valką. Można użyć określenia miasta bliźniacze, można również powiedzieć, że jest to jeden organizm miejski lecz leżący w dwóch krajach. Przez oba miasta przepływa rzeka Pedeli, jednak nie jest ona wyznacznikiem granicy państwowej.
Do roku 1920 Valga i Valka tworzyły jedno miasto – Walk (tak też brzmi polska nazwa Valgi, używana wymiennie z Wałk). Pierwsza wzmianka o Wałk pojawiła się w roku 1286. Prawa miejskie zostały nadane miastu w roku 1548 przez króla Polski Stefana Batorego. W roku 2002 roku w Valdze na skwerze przy ulicy Kesk odsłonięto tablicę upamiętniającą ten fakt, na której umieszczono napis: „W hołdzie Stefanowi Batoremu, Królowi Polski, Wielkiemu Księciu Litewskiemu i Księciu Siedmiogrodu, który w 1584 roku nadał Valdze prawa miejskie”. Inskrypcja na tablicy jest w trzech językach: estońskim, węgierskim i polskim.
Dnia 15 listopada 1918 w Wałku proklamowano niepodległość Łotwy, natomiast 1 lipca 1920 roku miasto podzielono pomiędzy Łotwę i Estonię. Istnieje wersja, że wydzielenie części miasta na rzecz Estonii nastąpiło w podziękowaniu za pomoc armii estońskiej w walce o niepodległość Łotwy. W czasach ZSRR, w latach 1950-1991 granica ponownie zniknęła. Po ponownym odzyskaniu niepodległości przez Łotwę i Estonię w roku 1991 miasto po raz kolejny dostało podzielone przed dwa kraje. Po przystąpieniu obu krajów do strefy Schengen dnia 21 grudnia 2007 Valga i Valka znów są „zjednoczone”: nie ma kontroli granicznej, w mieście działa Łotewsko - Estoński Program Sąsiedztwa, choć każda z jego dwóch części zachowuje własne organy zarządzające. Herby obu miast mają układ lustrzany, symetryczny: na herbie części łotewskiej ręka z mieczem wyłania się z chmury po prawej stronie, natomiast na herbie części estońskiej po stronie lewej.
Zabytki i miejsca godne uwagi w Valdze:
- kościół św. Jana (Valga Jaani kirik), zbudowany w latach 1787-1816 przez architekta Christopha Haberlanda.
- drewniany budynek dawnego ratusza (Valga raekoda) z XIX wieku,
- cerkiew św. Izydora (Valga Issidori peakirik) z XIX wieku,
- kościół rzymskokatolicki pw. Ducha Świętego (Valga Rooma-Katoliku Pühavaimu kirik), zbudowany w roku 1907,
- pomnik Wojny o Niepodległość (Vabadussõja ausammas) będący kopią pomnika z 1925 roku, odtworzonego w 2013 roku przez rzeźbiarza Jaaka Soansa,
- tablica – memoriał z wizerunkiem Stefana Batorego (Stefan Batory mälestusmärk), który nadał Valdze prawa miejskie w 1584 roku.
- dworzec kolejowy (Valga raudteejaam) zbudowany przez niemieckich jeńców wojennych w 1949 roku.
- cmentarz - memoriał jeńców wojennych obozu "Stalag 351" z czasów II wojny światowej (Valga vangilaagrite kalmistu),
- muzeum poświęcone historii, kulturze i przyrodzie miasta i powiatu Valga (Valga Muuseum),
- wojskowy park tematyczny poświęcony historii bitwy pod Pai w czasie estońsko - bolszewickiej (Paju mälestusmärk),
Zabytki i miejsca godne uwagi w Valce:
- muzeum regionalne (Valkas novadpētniecības muzejs),
- mieszczący się w XIX-wiecznym budynku teatr (Valkas pilsētas teātris),
- dawny dom mieszkalny barona von Wrangla z XIX wieku (Baronu fon Vrangeļu dzimtas māja),
- kościół ewangelicko-luterański św. Katarzyny z XVI wieku, odbudowany w XVIII wieku (Valkas Lugažu Ev. Luteriskā baznīca).
Informacje o innych ciekawych miejscach obu miast można uzyskać na stronie internetowej https://visitvalgavalka.com/ (po angielsku).
Po prawie czterogodzinnym spacerze po obu miastach wróciłem na dworzec kolejowy. Po wizycie na kładce i wyjęciu plecaka ze skrytki wsiadłem do pociągu do Rygi. Podróż do stolicy Łotwy zajęła 3 godziny. Po dojechaniu na miejsce udałem się do „Villand Hotelu”, gdzie miałem zarezerwowany nocleg. Następnego dnia czekała mnie podróż do Dyneburga.
Na końcu postu umieściłem trzecią część relacji filmowej z wyjazdu.
Valka. Drogowe przejście graniczne Semināra - Sepa widoczne od strony łotewskiej.
Valka, Rīgas iela. Kościół ewangelicko-luterański św. Katarzyny z XVI wieku, odbudowany w XVIII wieku (Valkas Lugažu Ev. Luteriskā baznīca).
Piesze przejście graniczne Raiņa iela - Sõpruse tänav. Widok od strony estońskiej.
Valga. Po drugiej stronie strumyka Łotwa.
Valga. Estoński słupek graniczny nr 203 na ulicy Raja. Ulice i mostek znajdują się na terenie Estonii, Trawnik po drugiej stronie strumyka to już Łotwa.
Valga. Estoński słupek graniczny 203-1. Z tyłu Łotwa.
Valga. Skrzyżowanie estońskich ulic Raja i Tartu z łotewską ulicą Rīgas."Przy przekraczaniu granicy miej ze sobą dowód tożsamości". Tablica po stronie estońskiej w językach estońskim i rosyjskim.
Stacja Valga. Pociąg Rīga Pasažieru - Valga dojeżdża do stacji docelowej. Po 40 minutach postoju odjedzie z powrotem do Rygi.
Spalinowe zespoły trakcyjne 2404 "Flirt" przewoźnika Elron oraz DR1AM-267 przewoźnika Pasažieru vilciens na stacji Valga.